Cümle Dizimi
Word Order
Sözcük Dizini
Her dilde olduğu gibi İngilizcede de bir cümle oluştururken ögeleri belirli bir sırada kullanmalıyız. Buna Word Order – Sözcük Dizini denir.
Basit olarak ifade edersek, Türkçede bir cümleyi oluştururken önce o cümlenin öznesini sonra varsa eğer nesnesini en sonunda da cümlenin fiilini yazarken İngilizcede bu sözcük dizimi biraz farklıdır. İngilizcede cümleye Türkçede olduğu gibi özne ile başlanır ancak daha sonra fiille devam edilir ve son olarak da varsa eğer nesne yazılır. Yani Türkçe cümle dizinindeki fiil ile nesneyi yer değiştirdiğimizde İngilizce cümle dizinini oluşturmuş oluruz. Bu Türkçeye göre devrik cümle olur. Yani Türkçenin devrik cümlesi İngilizcenin düz cümlesidir de diyebiliriz.
Bu durumu Türkçedeki şu söyleyiş biçimi daha güzel açıklayabilir:
Herkes gider Mersine ben giderim tersine. :)
Bu cümleyi normal Türkçe cümle kurarak söylesek,
Herkes Mersine gider ben tersine giderim
dememiz gerekirken yukarıdaki gibi söylediğimizde aslında İngilizce cümle dizinine göre söylemiş oluruz.
Herkes Mersine gider. (Türkçe cümle dizinine göre yazılış)
Özne Nesne Fiil
Herkes gider Mersine. (İngilizce cümle dizinine göre yazılış)
Özne Fiil Nesne
(Subject) (Verb) (Object)
Everybody goes to Mersin.
(Subject) (Verb) (Object)
Türkçe'de özne çoğunlukla fiilin sonuna bir "şahıs eki" olarak eklenebildiği için cümlenin başında yazılmasına gerek kalmayabilir.
— (Ben) geldim.
— (Sen) geldin, gibi.
Ancak İngilizce'de şahıs ekini fiilin sonuna yazmak gibi bir kullanım şekli en azından yazı dilinde mümkün değildir.
— I came, Ben geldim
— you came, Sen geldin, cümleciklerinde olduğu gibi özneleri yazmak zorundayız.
İngilizce cümle dizinini biraz daha geliştirerek yazarsak aşağıdaki gibi bir sıralama yapmak mümkündür ve bu cümle dizini neredeyse her zaman bu şekildedir ve değişmez:
ÖZNE + (YARDIMCI FİİL) + FİİL + NESNE + BELİRTEÇ + YER + ZAMAN
İngilizcede yardımcı fiiller her cümlede esas fiillerle birlikte muhakkak kullanılır ancak sadece iki zamanda (Simple Present ve Simple Past) olumlu cümlelerde açıktan yazılmayıp gizli olarak bulunduğundan parantez içinde yazıldı.
Örnek:
Ben giderim Mersine arabayla her hafta (İngilizce cümle dizimi)
Özne (S) Fiil (V) Nesne (O)
I go to Mersin by car every week.
S V O
İngilizce bir cümle dizininde yer belirten kelimeler, zaman belirten kelimelerden her zaman önce gelir.
I went to the cinema last night. (Doğru)
We went last night to a party. (Yanlış)
Örnekler:
— I go to work everday.
— I walk to school everday.
— We arrived at home at 6 o'clock
Sıklık zarfları ve zaman belirten bazı zarfların cümle içinde kullanımları.
Örnekler:
always, usually, often, sometimes, never, just, yet, already, all, still
I always get up early. (Daima erken kalkarım)
My brotherusually plays game on computer. (Erkek kardeşim genellikle bilgisayarda oyun oynar.)
We often play basketball at school. (Biz sık sık okulda basketbol oynarız.)
Children sometimes make their parents angry. (Çocuklar bazen ebeveylerini kızdırırlar.)
They have just arrived at school. (Okula şimdi geldiler.)
We haven't seen the new teacher yet. (Yeni öğretmeni henüz görmedik.)
Thanks, I have already had breakfast. (Teşekkürler, zaten kahvaltı yaptım.
Students are all waiting for the schoolbus. (Öğrencilerin hepsi okul servisini bekliyorlar.)
They are still wacthing TV. (Hala televizyon seyrediyorlar.)
(0)